De passies van de opstand: over verontwaardiging en angst.

Heeft het zin om na een opstand meer democratie te verwachten? We leven in een periode van protest en  verlangen naar verandering. Verontwaardiging speelt daarbij een grote rol: in Spanje noemen de jongeren zich ‘indignados’, en ook in de Occupy Wall Street beweging speelt die passie een rol. Verontwaardiging over onrecht, over de toenemende kloof tussen arm en rijk, en over politieke onmacht. Politieke verandering boezemt ook angst in. Angst voor de onderdrukker of voor de tiran.
Hoe benadert Spinoza deze passies in het politieke domein? Welke invloed had Machiavelli op zijn politieke denken?

Aanmelding: info@spinozahuis.nl
met opgave deelname hele dag/’s morgens/’s middags en zonder/met lunch (kosten € 17,50 p.p. ter plaatse te voldoen).

Programma:
11.00-11.30 uur Ontvangst
11.30 uur Lezing Martin Saar (Goethe-Universität, Frankfurt am Main) – The Immanence of Power: From Spinoza to “Radical Democracy”.
12.30 uur Discussie.
12.45 uur Lunch.
13.45 uur Lezing Tinneke Beeckman (Antwerpen) – De passies van de opstand: over verontwaardiging en angst.
14.45 uur Discussie.

Samenvattingen:
Martin Saar – The Immanence of Power: From Spinoza to “Radical Democracy”.
Unfortunately, we don’t know Spinoza’s last word on democracy. Since the crucial chapter XI of the Tractatus politicus remains unfinished, we can only rely on some hints in the former parts of the book, the enigmatic passage on the “most natural” form of government in the Tractatus theologico-politicus, and the remarks on the origin of the state in the Ethics. Influential and convincing interpretations have argued for Spinoza’s elitist conservativism or egalitarian radicalism, and the textual evidence seems to grant plausibility to both sides.
Returning to this debate from the perspective of contemporary political theory, I will try to argue that Spinoza’s most important contribution to democratic theory doesn’t lie in his conception of democracy as a form of government but in the way he addresses the question of democracy as such. Framing it as the ontological question of the relationship between state and the power of the multitudo, Spinoza becomes one of the first political philosophers to understand politics essentially as a problem of collective power and the always fragile and ambivalent forms of collective agency. This links him to theorists such as Marx and Arendt and even to contemporary proponents of “radical democracy” and makes his work an attractive resource for a contemporary conception of democracy that is neither state-centric nor naïve.

Een fragment van het hoofdstuk uit mijn boek over revolte en manifestatie staat op mijn blog.