Een hele maand over ‘schuld en boete’… Vorig weekend was het ‘Filosofienacht in Amsterdam‘, in de prachtige Beurs van Berlage. Sprekers waren onder meer Michael Sandel – ongelooflijk hoe die man een discussie op gang brengt in een bomvolle zaal, en toch zijn filosofisch punt kan maken. Hans Achterhuis, Joris Luyendijk, Tomas Sedlacek en vele anderen waren er ook.

Ik deed mee aan een gesprek over de bonuscultuur, samen met Kilian Wawoe en René ten Bos. Kilian werkte jarenlang bij de ABN-Amro, schreef een doctoraat over de bonuscultuur en verliet de financiële wereld. René ten Bos doceert over management.
Hoe werkt de bonuscultuur? Is geld de beste beloning? Hoe haal je het beste in een mens naar boven?

Een ‘bonus’ betekent letterlijk ‘goed: het is een beloning voor wie het goed heeft gedaan. Maar er staat geen ‘malus’ tegenover: wie risico’s neemt die verkeerd aflopen, ondervindt geen enkel persoonlijk nadeel.

De bonuscultuur is volgens mij slechts één voorbeeld van een breder fenomeen: aanwakkeren van risicogedrag en dus van ‘moral hazard’. Moral hazard bepaalt ook hoe we omgaan met het milieu bijvoorbeeld: we nemen risico’s op schade, beïnvloed door de kennis dat de kosten later en voor anderen zijn. Ook de Europese Unie werkt moral hazard op politiek vlak in de hand. En de bonuscultuur heeft een gelijkaardige logica.

Werner Trio maakte die avond een boeiende uitzending met oud-bankier Simon Lelieveldt en filosoof Karim Bennamar.

De Socrates wisselbeker werd ook uitgereikt, en die ging naar Paul Van Tongeren, voor ‘Leven is een kunst’. Gefeliciteerd!