Neutraliteit is geen atheïstisch project
In de meeste opiniestukken over het ‘hoofddoekenverbod’ – eigenlijk het verbod op alle levensbeschouwelijke tekens – staan vrijzinnigen tegenover gelovigen. Maar de neutraliteit van de overheid is niet noodzakelijk een atheïstisch project. Wie dat denkt toont precies de onmogelijkheid om buiten de religie te treden: neutraliteit wordt dan niet-godsdienst, alsof neutraliteit meteen impliceert dat elke burger atheïst moet worden.
Dat is volgens mij niet de betekenis van een seculiere staat. Seculier wil zeggen dat je je als burger niet in eerste instantie vanuit een geloof bepaalt. Eerst ben je lid van een gemeenschap, dan pas gelovige, van welk (niet-)geloof ook.
Eeuwenlange godsdienstconflicten hebben ons namelijk geleerd dat wie zijn gelovige identiteit eerst plaatst, in conflict komt met anderen. Je kan dus een politiek project aanhangen vanuit je geloof. Geen enkel probleem. Je kan streven naar solidariteit, bijvoorbeeld, op basis van de christelijke boodschap van naastenliefde. Maar je solidariteit richt je niet alleen op andere christenen (katholieken, protestanten of wie dan ook). Neen, solidair ben je met je medemens als burger, niet alleen met geloofsgenoten. Vandaar dat ons sociaal systeem, om maar iets te noemen, niet berust op vrijwillige schenkingen aan wie je uitkiest. Neen, je betaalt belastingen aan een neutrale overheid, die neutraal herverdeelt, dwz dat elke burger voordelen geniet onafhankelijk van zijn of haar geloof.
Een seculiere staat veronderstelt dus niet dat mensen niet geloven. Ze mogen geloven wat ze willen.
In het verleden ging de strijd vooral tussen katholieken en vrijzinnigen. Uiteindelijk is een zekere neutraliteit van de overheid afgesproken. De wederzijdse afkeer tussen beide groepen flakkert in sommige opiniestukken weer op: sommige katholieken voelen afkeer voor strijdvaardige vrijzinnigen, die ze sectair vinden. Sommige vrijzinnigen vinden gelovigen dan weer reactionair. Maar eigenlijk doet die vroegere tegenstelling er niet meer toe, aangezien beide groepen, de gelovigen én de ongelovigen, zich in eerste instantie burger verklaren.
De vraag in onze ‘multiculturele’ samenleving is dan: kunnen we nog van mensen vragen dat ze zich in eerste instantie burger voelen van een samenleving? Of willen ze zich in eerste instantie, altijd en overal, als gelovige manifesteren? Aanvaarden alle inwoners van dit land de grondwet, of de democratisch gestemde wet, als grond van het recht, of willen ze in eerste instantie de woorden van een profeet als basis van de wet aanvaarden? Dat is de kernvraag van een seculiere staat.
‘Gelijkheid voor de wet’ betekent dan niet in eerste instantie dat ieder het recht heeft zelf de basis van zijn recht te kiezen. Onvermijdelijk kiezen sommigen dan voor één of ander boek met goddelijke revelaties: helaas interpreteren sommigen godsdienstvrijheid als de vrijheid om de bron van recht te kiezen. Maar dan verlaten ze onherroepelijk het pad van de Verlichting: niet God, maar alleen de mens creëert de geldende wet in de samenleving. En in die samenleving, aldus Verlichtingsdenkers, ben je in eerste instantie – jawel – burger, niet atheïst, katholiek, moslim of boeddhist. Los van hoofddoeken aan loketten en aanverwante thema’s, is dit de fundamentele vraag.
Neutraliteit – hoe je die ook invult – is geen luxe, geen dogma of geen sectair atheïstisch programma. Het is de beste garantie op een vreedzame samenleving, waarin conflicten tussen (on)gelovigen zoveel mogelijk worden vermeden.
Enfin, zo zie ik het :-).
(Later, 10 juni verscheen een uitgebreidere versie van deze tekst als column in DS, ook te lezen als ‘De seculiere staat).
Tinneke Beeckman 
De staat dient “neutraal” te zijn, dat zal alleen een fundamentalistische “gelovige” ontkennen. Maar of dit ook impliceert dat elk religieus kenteken verboden is voor een loketbediende? Wie ja zegt, zegt ook dat hij geen vertrouwen heeft dat gelovigen de neutraliteit van de staat zullen eerbiedigen.
Ik interesseer me weinig voor die hoofddoek aan het loket, en wil gewoon aangeven wat volgens mij de kern van de zaak is.
De staat dient neutraal te zijn. Alsook: de staat heeft het recht niet om mensen een bepaalde religie op te dringen (terzijde: ook politieke symbolen zijn nu blijkbaar toegestaan in Gent, wat de zaak helemaal verwerpelijk maakt).
Het argument dat iemand met een hoofddoek zijn taak even goed en ‘neutraal’ zal uitvoeren is een vaak gehoord argument in deze affaire, maar is een drogreden en natuurlijk belachelijk. En doek op iemands hoofd en/of een religie aanhangen heeft weinig te maken met de functie zelf. Er kan evengoed een moslima zonder hoofddoek achter het loket maken. Niemand claimt deze redenering eigenlijk, behalve bepaalde mensen die bewust drogredenen zoeken om hun kromme redeneringen recht te praten.
Feit is dat de overheid geen religie mag opdringen aan haar burgers. Ik heb als burger recht op een neutrale behandeling. Lees: als ik mijn rijbewijs ga afhalen, heeft de staat niet het recht om mij er op te wijzen dat homo’s verwerpelijk zijn. En dat gebeurt wel, als ambtenaren met een publieke functie religieuze symbolen mogen dragen. Een religie is niet neutraal. Men dringt zich op, onderwerp zijn publiek aan bepaalde opvattingen over het samenleven, terwijl dat publiek hiertoe verplicht wordt door de staat. Dat mag niet.
Bovendien is het nu in theorie in Gent mogelijk dat één religie (of partij,…) een totale overheersing krijgt binnen de ambtenarij. Dat politieagent, leerkrachten, loketbedienden, vuilophalers etc. zich bijvoorbeeld streng Islamitisch gaan kleden of allemaal een petje van de N-VA opzetten: de krijgt één ideologie/religie/… het ‘voordeel’ om de bevolking te confronteren/indoctrineren. Dat is sowieso al een inbreuk op de rechten van de bevolking (zie punt 1) maar dus ook discriminatie van alle andere religies/partijen.
Kortom: het toestaan van religieuze en politieke symbolen bij de ambtenarij met publieke functie houdt geen steek en is mijn inziens zelfs onwettig.
Om eindeloze discussies te vermijden is het gewoon praktisch alle symbolen te verbieden. Want wat de ene ambtenaar goed & normaal vindt, is voor de andere burger misschien aanstootgevend. Het gaat overigens niet over wat de individuele ambtenaar in het diepst van zijn gedachten denkt, maar over het beeld dat de overheid uitdraagt. Daarin moet moet elke schijn van partijdigheid vermeden worden. Als je ergens werkt, zeker in een functie die contact heeft met de buitenwereld, ben je daar als vertegenwoordiger van de inrichtende macht. Niet als zichzelf affirmerend individu.
Het vraagstuk om de hoofddoeken, of hoe de main-stream, geleidt door sommige politieke partijen ons van de reële moraal wil onttrekken… gevolgd door vele ander partijen, dus door bijna de ganse massa.
Zou men niet beter de hoofddoek loskoppelen van de religie, en even ademruimte geven aan de dames die hem nu opzetten uit protest, en de modeontwerpers die hem uit hun collectie laten omdat men hem aan de religie verbindt?
Er zijn reeds velen gestorven aan de ziekenhuisbacterie, zonder ze daar eigenlijk hoefden te zijn…
Bedankt voor je zeer heldere uiteenzetting Tinneke. Stof tot nadenken, zeker na al de heisa van de jongste weken.
Bedankt :-).
Ik ben het eens met Thomas Dekkers….maar ik denk dat de oorzaak veel dieper zit dan men verwacht . Het stoot tegen de borst als je naar een ander land gaat moeten wij ons aanpassen aan hen…ze ontvluchten hun land om het systeem maar hier willen ze het weer doorvoeren en de bovenhand nemen. Met andere woorden onze democratie kapot maken. Dus niet zozeer gaat het om die sjaaltjes maar om hun houding tegenover ons. En ….de inbraken die bij mij gebeurd zijn….moet ik zeggen waren toch van dat soort!!! Dikwijls vraag ik mij af …met wat zijn we bezig…waar zijn de regels die we allemaal moeten handteren??? Naar mijn mening worden ze eenzijdig heel goed gebruikt voor de Belgen !! Is dit onze Democratie waar we zo voor getreden hebben???
To the point en zinvol stuk: het hoofddoekendebat is effectief een non-issue, de kern van de zaak is de relatie burger-staat en de aanvaarding van deze relatie door elke burger, autochtoon of allochtoon !
Hopelijk wordt het o-nderwerp van discussie op politiek vlak daar naartoe gebracht, maar daar vrees ik voor : al die moslims en Roma’s in Gent stemmen (want ze hebben stemRECHT) socialist (in afwachting tot de moslimlijsten hun opwachting maken, en dan zal het snel gaan en helaas te laat zijn …
Een bedenking echter bij deze zin : “je betaalt belastingen aan een neutrale overheid, die neutraal herverdeelt, dwz dat elke burger voordelen geniet onafhankelijk van zijn of haar geloof” :
-zo zou het moeten zijn
-de verzuiling en GIGANTISCHE budgetten die de overheid “verdeelt” via ongecontroleerde organisaties als christelijke zuilen (onderwijs, ziekenkassen, ziekenhuizen, rusthuizen,vakbonden/werkloosheidsuitkeringen,…) is een grote stap die nog altijd moet worden genomen om tot een echt seculiere maatschappij te evolueren waar geloof en godsdienst eindelijk van “de staat” gescheiden wordt …
een gezonde samenleveing is er één waar de relatie tussen staat en vburger direct wordt gelegd zonder dergelijke onnodige “tussenstappen”
Een indicatie van hoe erg deze verstrengeling is:
-Justitie is één va nde grootste slokkoppen van de overheidsbudgetten (en er wordt continue geklaagd over gebrek aan middelen op dat departement)
-30% van het budget justie gaat naar lone
-30% van die 30% gaat naar .. de klerus (de lonen van priesters, bisschoppen …)
Haal dit weg bij de overheid. Laat gelovigen zelf beslissen hoeveel ze aan hun kerk of geloofsovertuiging willen geven. Als binnen afzienbare tijd de bevolking uit 30-40-50% moslims bestaat zal het te laat zijn om dit terug te schroeven…
Zegt een zoontje tegen zijn vader na het bekijken van de laatste Star Wars film: “papa, waarom is er in de film nergens sprake of iets te zien over katholieken, moslims, hindoes enz?” antwoord van de papa: “omdat dit zich afspeelt in de toekomst”
Hopelijk maken we de evolutie nog mee!
De overheid kan onmogelijk elk symbool en zijn betekenis kennen. En dan zijn er nog de symbolen die voor de ene wel een religieuze/levensbeschouwelijke betekenis hebben en de andere niet. Dus moet van ambtenaren met een publieksfunctie geëist worden dat ze alle juwelen en overbodige kleidngsaccessoires afdoen, enkel kledij dragen zonder merknamen, teksten, afbeeldingen of logo’s,… Ja, ook die trouwringen moeten uit want ook die getuigen van een persoonlijke levensvisie waar ik als burger niets mee te maken heb,….
Enkele embryonale ideeën naar aanleiding van een conversatie op Facebook:
Iemand aan het loket met een keppeltje, een kruisje of een hoofddoek vertegenwoordigt een staat die zich niet mengt in religieuze aangelegenheden; waarin burgers de vrijheid hebben om hun geloof te beleven. Een loketbediende die een hoofddoek draagt naast een loketbediende die een keppeltje draagt, naast een loketbediende die Sikh blijkt te zijn etc.: zij zijn vertegenwoordigers van een staat die de scheiding tussen kerk en staat respecteert; van een staat die zich neutraal opstelt tegenover godsdienst.
Een staat die religieuze symbolen verbiedt bij haar ambtenaren, is een staat die niet langer neutraal is; het is een staat die ingrijpt en de scheiding tussen kerk en staat, met het principe van godsdienstvrijheid, niet langer respecteert. Wat sommige atheïsten stilaan moeten beseffen is dat “vertegenwoordiger van een atheïstische staat” en “vertegenwoordiger van een neutrale staat” geen synoniemen zijn.
“Fatima” als ambtenaar mét hoofddoek mag een voorbeeld worden van een gelovige moslima die perfect in staat is om de scheiding tussen kerk en staat te respecteren, door wetten te respecteren die misschien ingaan tegen haar persoonlijke overtuiging – en dat blijkt dan uit het feit dat ze als moslima democratisch gestemde wetten ten uitvoer brengt. Prachtig, toch?
Als ik sommige atheïsten goed begrijp, is hun voornaamste argument tegen religieuze symbolen bij ambtenaren “het vermoeden dat de ambtenaar niet onpartijdig zou kunnen zijn”. Wat mij interesseert is “neutrale dienstverlening; i.e. toepassing van democratisch gestemde wetten” – en of dat nu gebeurt door overtuigde moslims of overtuigde atheïsten kan mij niets schelen. Wat mij niet interesseert is “indruk van neutrale dienstverlening”. Liever de realiteit van een neutrale dienstverlening dan de schijn van een neutrale dienstverlening.
Tot slot: “Mensen niet verplichten om religieuze symbolen te dragen” is niet hetzelfde als “Mensen verbieden om religieuze symbolen te dragen.” Het eerste getuigt van respect voor de scheiding tussen kerk en staat, het tweede van een inmenging, van een niet-neutrale staat.
Wie in een samenleving leeft waarin de scheiding tussen kerk en staat wordt gerespecteerd, moet kunnen verdragen dat hij geconfronteerd wordt met “andersdenkenden” en met eventuele symbolen die daarbij horen. Anders moet hij binnenblijven. Zolang een vrouw met een hoofddoek niet begint te preken over de islam bij het uitoefenen van haar job als ambtenaar, is er toch geen probleem? En het is toch wel boeiend dat je toevallig te weten komt dat iemand moslima is. Dan kan je misschien, als je daar zin in hebt, een boeiend gesprek beginnen…
Verlangt Fatima dat ik haar ook als Moslima behandel ? Eigenlijk heb ik geen idee wat dat eventueel zou betekennen. (Of wat dat zou betekenen voor een rastafari, …. )
Een mogelijkheid om probleemsituaties te voorkomen is dat elke dienst een uniform oplegt – maar dat is niet echt boeiend.
Het punt dat sommige atheisten maken is om elk vermoeden van partijdigheid te vermijden. Dat is in de perceptie van diegene die de dienst gebruikt. Dat is iets anders dan wat je in aanhalingstekens plaatst “het vermoeden dat de ambtenaar niet onpartijdig zou kunnen zijn”.
Het hoofddoek heeft niets te maken met godsdienst tot nu toe nog nergens terug gevonden in de Koran….vroeger werden de kruisjes die de kinderen droegen op school ook verweerd, sjaals en mutsen werden verboden…..Ik ben naar Iran geweest en VERPLICHT hoofddoek te dragen; op de bus, in de gangen van hotel enz….zij hebben geen rekening gehouden met mij en ik ben geen Moslima….waarom moest ik dan die sjaal dragen en mij kleden naar hun normen !!!! In Brussel worden vrouwen die zich westers kleden aangesproken als hoer omdat volgens hen hun klederdracht niet naar hun normen beantwoord….waarom zouden wij dan die sjaals moeten aanvaarden……..
Als ik op straat kom heb ik niet meer het gevoel in België te zijn maar wel in het buitenland en voel mij onveilig in mijn eigen land waar de vreemdelingen meer aanspraak krijgen dan wij .
Ik heb niets tegen vreemdelingen want mijn familie is multicultureel…maar die mensen hebben hun aangepast en deze hebben ook niet gans de familie meegebracht die op onze kosten hier leven. Ze krijgen stempelgeld en een sociale woning , telefoon gratis enz….want ze moeten hun kunnen integreren waar er zoveel van onze mensen honger hebben en geen onderdak!!! Is dit allemaal normaal!!!
Ingebroken hebben ze bij mij gedaan !!! kregen een pro deo advocaat….terwijl wij als benadeelden zelf onze eigen advocaat moesten betalen dit wil zeggen dat wij twee advocaten betalen!!
Het gaat hem dus niet allemaal om die sjaal alleen …maar om de gehele houding van hen die hier de overhand wil nemen. en wat onze politiekers beslissen………..waar is ons rustig België!!
Het lijkt me niet meer dan logisch dat ook de algemene kledij van ambtenaren in publieke functies ook ingeperkt wordt. Logisch, nee, dat is gewoon al het geval onder de bestaande reglementen.
Het tegendeel zou betekenen dat, om een louter hypothetisch voorbeeld aan te halen, een ontwerper/keten ambtenaren tegen betaling bepaalde stukken laat dragen.
symbolen zijn ontzaglijk, om u maar iets te herinneren: het nazi ss symbool angstwekkend en gehaat en ook het symbool van machtswellust. Zou het toch niet goed zijn om symbolen te promoten die uitnodigen tot vriendelijk menswaardig samen zijn?
Het blijft een boeiend onderwerp. Neutraliteit als afwezigheid van kenmerken (symbolen) of als bonte verzameling daarvan ?
Afwezigheid van kenmerken. Ik probeer me zoiets voor te stellen. Niet makkelijk. Hoe neutraal is het deels neo-gotische Stadhuis van Brussel waar men als overtuigde goddeloze onder het vlaggenschip van een heilige Michiel kan trouwen ? Bestaat er zoiets als een gedecontextualiseerde publieke (fysieke en morele) ruimte ? 35 jaar geleden las ik Mallarmé’s “coup de dés” met daarin het zinnetje “rien n’a lieu que le lieu”. Het gaf jaren later stof tot dromen en denken bij een keure internationale kunstenaars die we in het kader van Brussel 2000 met de Koning Boudewijnstichting aan het werk zetten voor een nieuw ontworpen Kunstberg in Brussel (die er uiteindelijk dus niet kwam). Een Jan Vercruysse kon zich daarin uitleven: een ruimte ontwerpen waarin alle determinerende (cultureel geladen) kenmerken zouden zijn weggegomd. Heel confronterend en begeesterend zo’n ruimte, maar ik zag ze vooralsnog enkel in musea (samen met o.a. gehoofddoekte bezoeksters). Een administratief centrum is een ander paar mouwen: welke look of outfit zou zo’n conceptie van de neutraliteit het beste uitdragen in een overheidsdienst ?
Verzameling van kenmerken. In deze opvatting ligt neutraliteit hierin dat ze de ruimte biedt voor de expressie van een diversiteit van kenmerken. Neutraliteit als grondvest van pluralisme. In deze neutrale ruimte word ik aan de drie loketten van een zelfde dienst toevallig geholpen door iemand met een hoofddoek, of iemand met een neuspiercing, of iemand met een baard en een oorbel. Mijn volgnummer in de wachtrij zal dat toevallig bepalen – en ook de aanwezigheid van het personeel tijdens de vakantieperiode.
Wanneer wordt een ding (bijvoorbeeld een hoofddoek) een teken van religie ? Vanaf wanneer wordt het een symbool ? En hoe lang blijft het een symbool ? Wanneer ben je moslim van cultuur, wanneer moslim van godsdienst ? En waarvan is een hoofddoek dan de uitdrukking: dat ik deel ben van een culturele gemeenschap of van een religieuze gemeenschap ? Als ik een kwartier door de straten van Londen heb gelopen stel ik me de vraag zelfs niet meer. Zie ik het niet eens meer. I take it as it is. Neutraliteit is veelheid; is samen naast het elkaar kunnen leven. Ik opteer dus eerder voor dit laatste. Met alle gevolgen vandien.
Vrijzinnige joodse vrienden van me zeggen van zichzelf (met de knipoog van “weet-je-wel…”) “je fais partie de la communauté”. Dit brengt ons bij identiteit. Ik heb de bijdrage van Tinneke over het sociaal-democratische deficit inzake identiteitsbeleid nog niet in extenso kunnen lezen. Komt nog. Ben nu begonnen aan het jongste boek van Vincent Descombes: “Les embarras de l’identité”. Over individuele en sociale (groeps-) identiteiten. De opvatting van burgerschap als, in de eerste plaats, staatsburgerschap is de laatste 20 jaar sterk onder druk komen te staan. Dubbele nationaliteit is bijvoorbeeld gemeengoed aan het worden. Mijn observatie toen ik deelnam aan de uitreiking van de Belgian Diwan Awards vorig jaar: in de jaren 80 spraken (klein)kinderen van migranten over zichzelf in termen van verscheurdheid tussen “hier of ginder”; vandaag shoppen ze tussen hier en ginder – en halen ze daar het beste uit. Vraag die ik me dan stel: is gemeenschapsaanhorigheid (over de grenzen heen) dan toch misschien een goede / de beste facilitator voor staatsburgerschap binnen de grenzen van die verschillende staten ? In een samenleving die voortaan constant in transformatie zal zijn kan je, denk ik, grensoverschrijdende gemeenschapsidentiteit als ressource gebruiken. Maar dan moet je er ook alle risico’s bij nemen. De vraag lijkt me dan niet: is het verboden om van culturele of religieuze waarden een bron van recht te maken. De vraag lijkt me: hoe ga ik om met de druk die van die grensoverschijdende cultuur- of geloofsgemeenschappen kan uitgaan (ik zeg wel: kan uitgaan) om die wetten in vraag te stellen die vandaag garanderen dat geloof geen bron van recht kan zijn ?
Dit denk ik dan als ongelovige (geloofsonbekwame), taalkundig thuisloze hybride, voor wie nomadische identiteit een belofte blijft.
Je maakt een zeer goed punt. Maar ik kan niet anders dan automatisch een beeld van België in mijn hoofd halen als er teveel neutraliteit overal zou komen en België dan zal lijken op een scène uit de matrix waarin iedereen dezelfde kledij draagt met hetzelfde kapsel en op dezelfde manier wandelt.
Zolang er niet naar neutraliteit gestreven wordt binnen alle sectoren van de samenleving ben ik akkoord.
Ik moet eens mijn teksten nalezen voordat ik ze post 🙂
Je maakt een zeer goed punt. Maar tijdens het lezen van de tekst kreeg ik automatisch een beeld in mijn hoofd waarin er na een bepaalde tijd een teveel aan neutraliteit zal zijn. Ik zie België al als een scène uit de matrix: iedereen met dezelfde kledij, kapsel en manier van wandelen.
Zolang er niet binnen alle sectoren van de samenleving naar neutraliteit gestreven wordt ben ik akkoord.
met dank van John Lennon … “Imagine”
Onwaarschijnlijk scherpzinnige analyse. We durven de vraag amper stellen: primeert voor moslims de Sharia of de Belgische Grondwet?
Ik denk dat dit een verkeerde vraag zou zijn. Er zijn nu eenmaal verschillende gradaties bij moslims, zowel als bij christenen etc. Voor Salafisten is het antwoord simpel: de Sharia. Voor getuigen van Jehovah is het de Bijbel (HUN versie). Maar voor de grote meerderheid zal het de wet van het land zijn, en zoals altijd zullen ze niet elke wettekst kennen of niet altijd even getrouw navolgen (alcohol aan het stuur, verboden drugs).
seculier is iedere rechtgeaarde burger maar helaas al te vaak wordt religie gebruikt om macht te verwerven terwijl het alleen in zuivere vorm over transcendentie kan gaan
We maken de wet samen (i.e. volgens een structuur met de daarbijhorende instellingen)
.
Hoofdoek is niet de kern. Maar een godsdienst zet typisch zijn eigen regelgeving (vb sharia) boven die van de burger gemeenschap (staat = alle burgers).
Het neutraliteitsdebat, geridiculiseerd met de naam hoofddoek debat, laat ons nog een ander aspectzien.
Een onderdrukkend systeem wordt veelal onderhouden door onderdrukten (vb vrouwen besnijdennis – ook zo een regelgeving). Vinden we dat iedereen dat thuis mag doen naar gelang zijn godsdienstige overtuiging?
We moeten de moed hebben op te komen voor wat we goed vinden en dat bespreken. Als gemeenschap (Gent) en als groep (Groen, SPa) is er deze week een keuze gemaakt die mij alvast weinig emancipatorisch lijkt. Huysmans, Calewaert, … dat was andere koek (we gaan voor gemengde scholen om iedereen gelijke kansen te geven).
We krijgen nog meer gelegheid in de toekomst om aan emancipatie van de burgers te werken. Met of zonder stem-gedrag berekenning.
Zeer verhelderend stuk en scherpe analyse !
Ik vind het een verhelderend schrijven van je. Je hebt de kern waar het om gaat goed neer gezet! Een goede basis voor een echt debat hierover ipv die symbool discussie welke gaande is. Ik heb wellicht makkelijk praten als Nederlander, maar wanneer ik Belg zou zijn geweest zou ik die GAS boetes een veel wezenlijkere bedreiging van neutraliteit vinden!
Vrijzinnigen tegen… Ik heb eerder de indruk dat het gelovigen tegen gelovigen is. Veelal wordt er verwezen naar onze ‘westerse christelijke cultuur’ als er over integratie wordt gesproken… Vandaag ge(mis)beruikt men de discussie rond ‘neutraliteit’ om vrijheden te kunnen beperken. Als overtuigd gelover in ‘de mens’ geef ik ieder graag de vrijheid om zich te uiten zoals ie wil, zolang er maar wederzijds respect wordt gehouden. Ik heb dus geen last van dragers van keppeltjes, zwarte tassen, regenboogshirts… Ze beïnvloeden mijn vrij denken niet. Ik leef en laat leven. Dat verrijkt me en maakt me blij.
Het doet ongelofelijk deugd om je betoog te lezen, Tinneke, waar ik het overigens volmondig mee eens ben. Want er is wat afgeluld de voorbije weken door de tegenstanders van dat zogenaamde hoofddoekenverbod. Het gaat inderdaad om burgerschap en de bereidheid om je geloof daaraan ondergeschikt maken. Wie altijd en overal zijn geloof wil laten primeren, moet een religieus ambt opnemen, een klooster intrekken of naar Iran, Saoedi-Arabië of een ander theocratisch bestuurd land verhuizen. Zo simpel is dat. (Maar gelieve achteraf niet te komen klagen, als die religieuze heilsstaat toch wat tegenvalt 😉
De basislijn van Tinneke Beeckmans tekst – kan ik (ook) als katholiek onderschrijven. Toch twee nuances.
Allereerst bij: “…wie zijn gelovige identiteit eerst plaatst, komt in conflict met anderen”. Subjectief komt voor mij mijn gelovige identiteit wel degelijk ‘eerst’. Paradoxaal genoeg stel ik vast: hoe dichter ik bij de kern van dat geloof kom, des te meer opent mij dat voor de ander(-sdenkende). En dat helpt mij niet weinig in de democratische publieke ruimte.
Vervolgens: natuurlijk moet je in een democratisch bestel als gelovige “de grondwet, of de democratisch gestemde wet, als grond van het recht aanvaarden”. Maar dat zegt nog niets over hoe je als gelovige aan de totstandkoming en amendering van de wetgeving deelneemt. Moet dat op een neutrale manier, in universaliseerbare terminologie, in de traditie van Rawls en Habermas? Ik voel meer voor de stelling van de Belgisch-Britse politicologe Chantal Mouffe. In haar essay ‘Religion, Liberal Democracy and Citizenship’ in het boek ‘Political Theologies: Public Religions in a Post-Secular World’ pleit ze voor een soort ‘agonistisch pluralisme’ in de schoot van onze liberale democratie. Ze schrijft: “There is a place for religious forms of intervention within the context of agonistic debate.” Zolang ze binnen de grenzen van de grondwet handelen, is er geen reden waarom religieuze groepen niet zouden mogen meespreken in de politieke arena en niet voor of tegen bepaalde kwesties zouden mogen argumenteren. Mouffe stelt ook terecht vast dat veel democratische strijdpunten werden bezield door religieuze motieven. En dat de strijd voor sociale rechtvaardigheid niet zelden werd versterkt door de deelname van religieuze groepen.
Dank voor het neerschrijven van uw opinie, en het bracht mij aan het denken. Welk atheisme overwegen wij wel? A-theisme weg van God. Op de manier van het marwisme? godsdienst is opium voor het volk is vergif dat moet uitgeroeid worden. Verpletter het met alle mogelijke haat. Of op de andere manier: godsdiensten bezitten allemaal toch iets goed dus ik neem alle godsdiensten aan maar ik heb geen enkele voorkeur ik houd mij op de vlakte ik tracht alleen het goede eruit te gebruiken. En dat is dan het echte atheisme niet meer maar het menselijk fenomeen dat al eeuwig godsdiensten aan het maken is als antwoord op een basisbehoefte. Ook de oermens had zijn godsdienst aanbad zijn dieren die hij moest doden en tekende ze op rotsen. Er is geen volk dat geen godsdienst heeft, er zijn geweldige conflicten maar ook heldhaftige daden. Godsdienstloos is onmogelijk, wel is er dank zij de wetenschap evolutie op dat gebied, natuurwetenschappers spreken over de letters god als metafoor voor het onverklaarbare Nietsche zei god is dood maar hij had het over de 2000 jaar oude god van het westen..Op 20 juli 1944 riep wellicht de grootste misdadiger van de 20e eeuw:: De goddelijke voorzienigheid heeft mij gered. Onze E Vermeersch wil atheist zijn maar is het niet als hij wil onderwijzen uit de koran. En is men in de LOGE ook niet bezig met allerlei symbolen?
Blijft de democratie niet ernstig in gebreke door geen gevolg te geven aan dit fundamenteel mens zijn? Is de oplossing van de verlichting:”,complete scheiding tussen kerk en staat” welk degelijk mogelijk als godsdienst toch altijd in het achterhoofd zit?
Atheisme is gewoon een van de honderden religies, levensovertuigingen of nihilismen dat in de pluriformiteit van het secularisme kan bestaan. Secularisme is niet per definitie anti-religieus. Een secularist kan gelovig zijn. Bij de godsdiensten komen ze er nu ook achter. Hoewel het zogenaamd niet-begrijpen van wat secularisme is ook een tactiek is om de machtspositie van de eigen religie te behouden. In grote lijn kan gezegd worden dat het katholieke Vaticaanstad zich bijdetijdser opstelt dan de reformatorische protestanten. Zie ook: http://georgeknightlang.wordpress.com/2013/05/16/imad-habib-angelo-scola-blasfemie-en-secularisme/
Atheïsme is juist geen religie en hoeft ook geen levensovertuiging te zijn. Het enige wat atheïsten gemeen hebben is dat zij niet in een of meerdere goden geloven. Voor de rest kunnen ze zeer divers zijn in hun levensovertuigingen.
Kort, krachtig en erop.
‘solidair ben je met je medemens als burger’ dit is inderdaad de kern.
Ongeacht geloof, strekking, aard, ras, leeftijd, IQ, geslacht, afkomst, beroep,rijkdom….. alles.
Als het onderwijs vernieuwend wil zijn, moet dit op het leerprogramma komen.
ja solidair zijn is de opgave