Verkrachting als politiek wapen, maar voor de eigen ondergang
Het Tahrirplein is opnieuw het centrum van verzet tegen de president, ditmaal tegen Morsi. Burgers pikken niet langer dat het beleid van de president geen soelaas biedt voor dagelijkse problemen: armoede, werkloosheid, toenemend geweld, uitzichtloosheid.
Helaas vernemen we steeds meer berichten (ook internationaal) over betogende vrouwen die worden meegesleurd en verkracht. Seksuele mishandeling op straat is een oud verhaal, niet alleen in Egypte. Algemeen worden vrouwen makkelijk verantwoordelijk gesteld voor wangedrag van mannen: de vrouwen hebben eer te verdedigen, en zij moeten er maar voor zorgen dat ze mannen niet op ideeën brengen. Alsof iemand verantwoordelijk kan zijn voor de verbeelding van een andere persoon. Dat is niet alleen onmogelijk, maar het zegt iets over hoe verantwoordelijkheid zelf wordt opgevat: sommigen zijn het altijd, anderen nooit.
Maar de verkrachting van betogende vrouwen gaat nog een stap verder. Los van politieke verdeeldheid is de boodschap duidelijk: politiek is niets voor vrouwen. Blijf thuis, luister naar de echtgenoot, vader, broer, zelfs zoon. Die hebben een stem, vrouwen niet.
Maar een samenleving die inzichten, talenten, visies van vrouwen niet kan integreren, verliest op alle vlak. Niet alleen vrouwen lijden er onder, ook de mannen.
De onmogelijkheid om de bijdrage van vrouwen toe te laten is dus niet alleen moreel stuitend. Het betekent vooral een politiek en sociaal verlies voor de Egyptische samenleving: de positieve energie van vrouwen is onvervangbaar. Niet alleen vrouwen beseffen dat. Mannen die succesvol zijn, staan open voor raad, bijsturing, creativiteit of inspiratie van vrouwen. Of niet soms?
Omdat mannen niet altijd kritiek verdienen, schreef ik een positief stukje over fijne mannen: ‘aan die mannen…‘.
Over Egypte schreef ik reeds enkele teksten: Machiavelli in Morsi.
Meer artikels over Tahrirplein en vrouwen: Le Monde. Over vrouwen in Egypte, ook in Le Monde.
Tinneke Beeckman 
Over het punt van de eigen verantwoordelijkheid van ons, heertjes van de schepping, kunnen we het eens zijn. Het punt is dat ik mij afvraag hoe je een revolutie voert. Die vrouwen – ook in Istanbul op straat komen, met of zonder hoofddoek, weten dat ze risico’s lopen en zeker het risico op verkrachting in politiekazernes is niet denkbeeldig. Dat u dat aanklaagt, zoals een aantal mensen dat deden tijdens de Balkanoorlogen, kan ik ondersteunen. Maar tegelijk is het wel zo nuttig te beseffen dat de Egyptenaren zelf de touwtjes moeten houden. Probleem is dat er nu – naar ons gezegd wordt – geen leiders zouden zijn die de stoottroepen in de hand kunnen houden. Nog eens, bestaat er, behalve in hoofde van Lenin een handboek voor de revolutie. En de vrouwen die meegaan, zouden die de risico’s niet kennen? Het is een kwestie die ook aandacht verdient, omdat daarmee hun persoonlijke moed om tot verandering te komen er alleen maar groter op wordt.
Ik ben op zijn zachts gezegd ontroerd door je opmerking ‘mannen die succesvol zijn, staan open voor raad, bijsturing, creativiteit of inspiratie van vrouwen.’ Vrouwen houden van dit idee. De keerzijde van de medaille is minder rooskleurig. Die mannen op het Tahrirplein voelen zich wellicht allesbehalve succesvol. Mannen die onzeker zijn, die zich bedreigd voelen, die terecht of onterecht het gevoel hebben niet succesvol te zijn, voelen zich sneller beledigd, gekleineerd, miskend als vrouwen komen aandraven met hun (goedbedoelde) commentaren en adviezen ‘ter verandering’. Machtsmisbruik wordt aangewakkerd door gevoelens van onzekerheid en onveiligheid. Als we dit gegeven extreem uitvergroten komen we bij toestanden als op het Tahrirplein. Godsdienstige of politieke motieven zijn een flauw excuus waarachter men zich makkelijk verschuilt. Wie zulke misdaden pleegt ligt grondig met zichzelf overhoop. Open communicatie in respectvol vertrouwen. Tussen overheid en burgers. Tussen mannen en vrouwen. Het is iets waar wij in het westen al decennia aan timmeren. Elk gebrek eraan is schrijnend. In moslimlanden nog meer dan hier. Schrijnend op grote schaal en in de huiskamers.
De graad van beschaving blijkt uit het respect dat men heeft voor de zwaksten in die samenleving. In sommige landen staan vrouwen heel zwak en wordt hun positie misbruikt. Het is aan de mannen die “het goed menen” om hun vrouwen te beschermen en toe te laten vredig te betogen zonder angst te moeten hebben om aangerand te worden. Het leven kan zo simpel zijn als men gewoon eerbied heeft voor ieder mens in alle omstandigheden!