De kersverse dichter des vaderlands, Charles Ducal klaagt over zijn biografie op wikipedia (DM, 5 feb.). Ik ken de juiste toedracht van Ducals sympathie voor Amada (voorloper van de PVDA) niet. Maar zijn twijfelachtige openingsrede toont alvast dat vooroordelen hem niet vreemd zijn. Jammer voor een figuur die solidariteit wil bevorderen.  Ducal stelt openlijk dat hij zich toch niet verbonden voelt met alle Belgen.

Wie valt dan uit Ducals boot? “Ik heb geen CEO’s onder mijn vrienden en voel me meer op mijn gemak bij mensen met een modaal inkomen of die moeten leven van een uitkering.” Ducal past een bijzonder essentialisme toe: je bent hoeveel je verdient. Ik dacht dat niets menselijks de dichter vreemd mocht zijn. Dan spelen rijkdom of armoede niet mee.

Ook armoede niet, en dat is vandaag vaak niet vanzelfsprekend. Armen ervaren vaak vooroordelen. Armoede is dan ook erger dan alleen te weinig geld hebben: het is een stigma, een sociaal isolement, een gebrek aan perspectief. Een gevoel van hopeloosheid, uitzichtloosheid, een gebrek aan zelfvertrouwen. Marjorie Blomme en Tom Naegels brachten in Volk enkele sterke relazen van arme mensen. En die verhalen zijn nodig, want de harde realiteit die deze mensen beleven, valt niet uit enkele statistieken af te leiden. Ze valt ook niet makkelijk te begrijpen voor wie het beter heeft. Daarom is het zo belangrijk om te herhalen dat een mens niet minder menselijk wordt omdat hij arm is.

Maar hoort iemand er minder bij omdat hij meer geld heeft? Dat is evengoed een vooroordeel. En voor alle duidelijkheid: neen, ik pleit niet voor gegraai van ex-politici in bedrijfsraden, voor absurde bonussen voor onbekwame bankiers, voor buitensporige lonen voor de happy few. Wel raad ik Ducal aan eens enkele ondernemers te ontmoeten.

Ik ken er maar een paar. Een van hen is een goede vriend. Van zeer gewone komaf werd hij achtereenvolgens marinebioloog, zeiler, spoedarts en scheeparts. Hij is
nu een ‘zelfstandige’. Zijn inkomen ligt veel hoger dan het gemiddelde. Veel hoger trouwens dan het mijne.  Telkens ik hem zie, krijg ik ideeën, heb ik zin om te schrijven, te lezen, te denken. Want niet het geld is belangrijk, maar wel het beste in jezelf naar boven halen.

Vorige week gaf ik een lezing over Spinoza in ‘Villa Augustus‘, een nieuw hotel in
oude watertoren te Dordrecht. Ik ontmoette één van de initiatiefnemers achter de onderneming, Dorine. Een inspirerende vrouw: creatief binnenhuisarchitecte, muziekliefhebster (in de oranjerie worden concerten gegeven) en bewuste biologische tuinierster. Samen met haar partners creëerde ze een plek vol schoonheid en rust, waar eerder een ruïne stond. Vol licht en energie ging ik nadien naar huis.

En zo kan ik nog even doorgaan.

In zijn aanvaardingsspeech ontvouwt Ducal zijn vooringenomenheid: de hypocriete les dat je beter bent omdat je arm bent. Even absurd als het omgekeerde: dat je beter zou zijn omdat je rijk bent.  En eigenlijk werkt Ducals vooroordeel verlammend. Want waarom zou je als uitkeringstrekker tot die moreel verdorven betere groep willen horen? Blijf toch lekker waar je bent. Bij ‘de goeden’, die goed zijn omdat het met hen ‘slecht’ gaat. Bij zo’n boodschap dooft elk verlangen naar beterschap. Arm België.”