Op de Nederlandse televisie verscheen onlangs een reportage van Salaheddine over samenzweringstheorieën na de aanslag op Charlie Hebdo.

In het programma spreekt  Salaheddine  met wantrouwige jongeren, die niet geloven dat fundamentalisten de aanslagen in Parijs pleegden. Je ziet de snelheid van de internet-reacties, de immunisatie-strategieën (die belemmeren dat een complotdenker tegensprekelijke feiten in acht neemt), en het enorme wantrouwen tegenover de media en de politiek. De journalist ondervraagt ook specialisten in Parijs, onder meer van onderwijs: op de scholen bleek hoe groot de kloof is tussen jongeren en de rest van de samenleving.

Aan het einde van de uitzending bezoekt hij dezelfde jongeren  na de aanslagen van 13 november, en opnieuw geloven ze niet dat de daders moslims zijn, maar dat de Franse overheid achter de aanslagen zit.

In mijn boek ‘Macht en Onmacht. Een verkenning van de aanslag op de Verlichting’ bespreek ik deze samenzweringstheorieën die veelvuldig circuleerden na de aanslag op Charlie Hebdo (in het laatste deel van het boek). Ik onderzoek het politieke effect van samenzweringstheorieën, hoe ze samenhangen met onmacht, en met ideologie.  En ik analyseer welke rol waarachtigheid speelt in de aanloop naar het denken over de democratie, alsook de rol van het internet vandaag de dag. Tenslotte hangen slachtofferschap, schijn-kritisch denken  en onmacht samen. Samenzweringsdenken bedreigt de democratie: vertrouwen én degelijk kritisch denken zijn  fundamenteel.