“Over Meghan en Harry’s huwelijk…”, Column DS 24 mei 2018

“‘Als we willen dat alles blijft zoals het is, moet alles veranderen.’ Dat lijkt de filosofie van de Britse koninklijke familie. Het huwelijk van Prins Harry en Meghan illustreert op die manier de uitspraak van Tancredi, uit het naoorlogse meesterwerk ‘De tijgerkat’ van Guiseppe Tomaso di Lampedusa. Tancredi is een telg van een oude, Siciliaanse aristocratische familie. Maar de adel beleeft tijden van neergang; ze wordt financieel voorbijgestoken door een opkomende burgerij, en houdt cultureel vast aan een Italië dat niet meer bestaat. De jonge Tancredi en zijn oom beseffen dat revolutionaire tijden om verregaande aanpassingen vragen, als ze de oorspronkelijke machtsrelaties willen bewaren. Zo trouwt Tancredi niet meer met een adellijk meisje, maar met bloedmooie dochter van een lokale rijke handelaar. Die handelaar houdt er ook nog eens andere politieke ideeën op na. Het maakt niet uit. Tancredi’s familie houdt aan de monarchie steunen, maar Tancredi vindt de energie van de republikein Garibaldi wel iets hebben.

Alles blijft uiteindelijk dus hetzelfde, ondanks alle stormen die de familie Windsor al heeft meegemaakt. Zo blijft de liefde hetzelfde, ondanks de familieschanddalen uit het verleden. Ondanks maatschappelijke veranderingen blijft het meest klassieke sprookje verleiden. Prins ontmoet meisje, ze worden verliefd en ze trouwen. Hoe strikt is dit niet, alle hedendaagse pleidooien voor vrijheid en variatie ten spijt. Kijkers zaten niet voor hun televisie om een illustratie van polyamorie te zien, waarbij partners met onderlinge toestemming gelijktijdig meerdere liefdesrelaties beleven. Neen, zo’n prinselijk huwelijk betovert omdat het ja-woord wederzijdse trouw impliceert. Op het hoogtepunt van de dienst belooft het koppel om hindernissen in het leven samen te overwinnen. Dat de realiteit voor heel wat koppels anders verloopt, verandert niets aan deze verwachting.

Toch is er veel veranderd. De bruid hoeft geen maagd meer te zijn van een betere familie. Het rampzalige huwelijk tussen Charles en Diana toonde dat dergelijke eisen absoluut geen gelukkige relatie garanderen. Meghan Markle is zelfs al een gescheiden vrouw. Geen haan kraait er naar. Wat een verschil met het verleden: toen Edward VIII in 1936 met de Amerikaans gescheiden vrouw Wallis Simpson wilde trouwen, moest hij de troon opgeven. Prinses Margaret, de zus van de huidige koningin Elisabeth II, mocht in 1955 niet eens met een gescheiden man trouwen. Meghan Markle is ook geen aristocrate. Meer nog, met dit huwelijk opent de koninklijke familie de deuren voor interraciale relaties.

Alles blijft hetzelfde: de dresscode, de officiële ceremonie, de religieuze dienst. De vrouwen dragen een hoed, gesloten schoenen, hun schouders zijn bedekt. De heren lopen in pak en das. De bruid draagt een haute couture jurk van het Franse modehuis Givenchy. Gespecialiseerde, ambachtelijke naaisters hebben urenlang aan het kleed en de sluier gewerkt. De stijl was tijdloos chique. Hier viel geen kledij gemaakt door textielslaven in een donker atelier. En de ceremonie was ‘high church’ anglicaans. Een passage uit het Hooglied, traditionele hymnes, het Onze Vader. Op het einde, godbetert, ‘God save the Queen’. Dat bleef allemaal behouden, en toch was er heel wat anders. De bruid wandelde alleen de kerk binnen, als een moderne, onafhankelijke vrouw. Haar vader was zelfs geheel afwezig. Haar schoonvader, kroonprins Charles, begeleidde haar verder naar het altaar. De moeder van de bruid zat alleen in de kerk. Voor het eerst bevatte de ceremonie tal van multiculturele accenten. In de kerk zong een gospelkoor het lied ‘Stand by me’; de priester Michael Curry sprak over slavernij en Martin Luther King. In overeenkomst met de samenleving, weerspiegelde de ceremonie de culturele, etnische en religieuze diversiteit.

’s Avonds dansten de Britse royals met George Clooney, zoals op het einde van de ‘Tijgerkat’ de Siciliaanse adel walste met de Italiaanse republikeinse new money. De hele wereld werd zaterdag even monarchist, hoewel de tijdsgeest weinig formaliteit, hiërarchie of traditie verdraagt. Het feest is voorbij, het Britse koningshuis danst verder.”

‘Lampedusa en de banaliteit van het kwaad’ – Column DS

Unknown-1“Lampedusa: schrijnende beelden van anonieme, verdronken migranten.  Wat gedaan? Actie ondernemen of dat niet doen: het kwade efficiënt bestrijden is erg moeilijk.

Een eerste reactie is zich afwenden of de televisie uitzetten. Een tijdelijke oplossing, want vroeg of laat duiken andere beelden op. Die herinneren de kijker eraan dat hij deelachtig is aan een wreed beleid, ook al wil hij dat niet. De situatie lijkt een variatie op Hannah Arendts ‘banaliteit van het kwaad’: elke burger kan

verwikkeld geraken in een systeem dat geen normale maar destructieve, gewelddadige handelingen stelt, zonder dat die burger zelf de intentie heeft om een ander schade te berokkenen. Continue Reading ›