Op 11 november was het vrouwendag. Ik schreef dit artikel voor het tijdschrift ‘Forum voor Vlaamse Vrouwen’, al een tijdje geleden.

“In elke feministische strijd is hetzelfde, universele principe aanwezig: dat het oordeel over wat het betekent om vrouw te zijn, van niemand anders afhangt dan van een vrouw zelf.

In Vlaanderen vandaag stelt diversiteit nieuwe uitdagingen: de toename van migranten uit andere culturen verlegt de discussie. Een nieuwsoortig feminisme eist het recht om zich volgens de regels van de eigen cultuur te manifesteren, en zich niet aan te passen aan de Westerse levensstijl. De bedenkingen van de Franse filosoof Marcel Gauchet over gelijkheid helpen om die nieuwe situatie te denken. De belangrijkste verwezenlijking van de democratisering is wat Gauchet de geleidelijke aanvaarding van de metafysische gelijkheid noemt. Vanaf de zeventiende eeuw begint een proces dat een einde maakt aan de hiërarchie die godsdienst oplegt aan de hele samenleving. Toen moest elk individu een plaats in de gemeenschap aanvaarden. Vrouw-zijn werd dan door de anderen gedefinieerd: moeder, echtgenote, huisvrouw. Vanaf de zeventiende eeuw brokkelt die hiërarchisch gestructureerde samenleven af. Mensen kunnen zich nog wel door een geloof laten inspireren. Maar de samenleving weerspiegelt niet noodzakelijk de hiërarchische structuur tussen partijen die van nature niet gelijk zijn: tussen God en mens, tussen politieke machthebbers en burgers, tussen man en vrouw, tussen ouders en kinderen.

De gelijkheidsgedachte die met de Verlichting komt, breekt met dat idee van ongelijkheid: ze vervangt traditie en haar onderwerping aan het verleden, en richt zich op de toekomst. Ze vertrouwt daarbij niet meer op bovennatuurlijke krachten, maar op de kracht van mensen. Ze leert dat mensen zelf richting mogen geven aan hun leven. Die vrijheid maakt elke levenskeuze mogelijk: je kan gaan werken en een carrière opbouwen. Of je kan thuis blijven, voor het gezin zorgen. Beide keuzes, en alle variaties die erop bestaan, zijn wellicht waardevol. Maar elke keuze impliceert een verzet tegen opgelegde regels over wat eerbaar is, respect verdient, wat ‘hoort’ voor de vrouw. Continue Reading ›