“Seksistische intimidatie”, column DS, 8 maart 2018

“Op internationale vrouwendag is er – ondanks #metoo en alle ophef de voorbije maanden –weinig reden tot euforie. Als je de krant openslaat, vallen twee gebeurtenissen op: een rechter heeft voor het eerst een man veroordeeld op basis van de seksismewet (vooral bedoeld tegen seksistische straatintimidatie). En de Belgische voetbalbond blijft de misogyne rapper Damso steunen. De bond wierf Damso aan om het WK-lied te schrijven, zoals Mia Doornaert vorige week aankaartte.

Verdedigers van de seksismewet zien in het vonnis van de rechter een overwinning: een man die een vrouwelijke politie-inspecteur uitmaakte voor ‘hoer’, en zei dat ze beter bankbediende zou worden, krijgt drieduizend euro boete. Deze uitspraak is een Pyrrhus-overwinning. De juridische discussie tempert de feeststemming: blijkbaar neemt het gerecht seksistische straatintimidatie pas ernstig sinds er een extra strafwet is, al is die specifieke wet vaag, breed en strikt gezien overbodig (er bestond al een veelheid aan strafbepalingen voor zo’n misdrijf). Ook de bewijslast bij zo’n wet blijft heel moeilijk. Niet toevallig betrof het hier een agente die zelf een pv kon opstellen.

Maar het politieke probleem is dramatischer. De spanningen in de multiculturele samenleving los je niet op door (nieuwe) wetten. Nochtans zwaaien politici daar graag mee, vooral bij fenomenen waarmee ze zich geen raad weten. Seksistische straatintimidatie is zo’n voorbeeld, In bepaalde wijken is het schering en inslag. De documentaire van Sofie Peeters ‘Femme de la Rue’ toonde eerder al die realiteit. Dat seksistisch pestgedrag komt met culturele en religieuze verschillen, die nauwelijks openlijk worden besproken. Nog altijd blijft een kritische analyse van de ideeën die minderheden er op nahouden, taboe. Meer nog, wie al te kritisch denkt, mag de stempel islamofoob of racist vrezen. Liever dan overbodige wetten, is een maatschappelijk debat nodig waarbij die vrouwonvriendelijke visies worden aangekaart, uitgelegd, uitgediept. Welk mensbeeld hangen zo’n daders aan? Welk ideeën krijgen ze mee over lichamelijkheid, mannelijkheid of vrouwelijkheid? Welk idee van gelijkheid en vrijheid vinden ze wel vanzelfsprekend? Liever meer taboeloze documentaires, meer publieke campagnes en meer positieve rolmodellen voor jongeren.

Dat brengt me bij de populaire rapper, Damso, die in zijn liedjes vrouwen beschrijft als sletten waar een man mee mag doen wat hij wilt. De subtiele teksten van mijnheer Damso vallen niet onder de seksismewet. Dat is enerzijds goed nieuws, want dit betekent dat er nog artistieke vrijheid bestaat. Anderzijds toont het dat strafwetten slechts beperkt culturele of politieke effecten hebben. Dit is dus de paradox: terwijl de wetgever steeds meer moraliseert door brede en vage wetten op te stellen, wordt vrouwenhaat banaler; op straat, in de culturele wereld en nu in de sportwereld. Wie had zich pakweg tien jaar geleden kunnen indenken dat de voetbalbond voor de maker van zo’n expliciete, wansmakelijke teksten zou kiezen? Of dat voetbalsterren gewillig met zo’n artiest zouden poseren, zoals Eden Hazard deed, alsof die rapper een navolgbaar voorbeeld is? Continue Reading ›

“Denken als minderheid”, DS 30 maart 2015

Unknown 08.33.05“Geïnspireerd door de hashtag #daily­racism vertel ik voor een keer een persoonlijk verhaal. Toen ik 23 jaar was, kreeg ik een doctoraatsbeurs. Ik verhuisde naar een leuke studentenbuurt in Elsene, vlak bij de ULB, met veel cafés. Bijna elke dag zag ik dezelfde vier mannen op een terrasje zitten. Ze waren minstens tweemaal zo oud als ik.

Nooit zaten die vijftigers daar met hun echtgenotes of kinderen. Lachend aangespoord door zijn vrienden probeerde een van hen me op een middag aan te spreken. Ik deed alsof ik niets hoorde en liep gewoon naar de supermarkt. Toen ik daar tussen de rekken stond te kiezen, greep die man me plots bij de arm en zwaaide met zijn andere hand dreigend naar mijn gezicht. Woedend siste hij (in het Frans): ‘De volgende keer dat ik je aanspreek, dan ga je daarop in. Je hebt me vernederd tegenover mijn vrienden.’  Helaas is dit verhaal niet het enige onaangename voorval uit die periode.

Erger dan het incident, vond ik de intimiderende druk om de verhalen niet te vertellen. Als je progressief bent, dan moet je inzien dat minderheden – de man was Noord-Afrikaan – slachtoffers zijn. Maar dat is de paradox van linkse antiracisten: zo praten ze een reactionair, machistisch handelen goed. Volgens mij betekent links denken juist het tegenovergestelde.

Als je politiek links bent, volgens de filosoof Gilles Deleuze, zoek je het ‘devenir-minoritaire’: je verplaatst je in de minderheidspositie, ongeacht welke positie in de maatschappij je zelf bekleedt. Zo stel je het heersende denkkader in vraag, omdat je aanneemt dat elke vaste bepaling een illusie is. Deleuze noemt bijvoorbeeld ‘devenir-femme’, het vrouw-worden, dat niet samenvalt met de vastgelegde, voorbestemde rol van de vrouw in de samenleving. Continue Reading ›

‘Niet straffen, maar nadenken’, Column DS, 17 maart 2014

Joelle_Milquet“Twee opmerkelijke initiatieven stonden in de krant: Milquets wet tegen seksisme en Anciaux’ motie tegen islamofobie. Beiden luiden het failliet van het politieke in: politici herleiden zelf het politieke tot een juridische kwestie. Hun voorstellen tasten de democratie aan, want ze beperken het recht op vrije meningsuiting, en ondergraven het noodzakelijke, democratische debat. Dat beide voorstellen een andere groep lijken te viseren, doet niets af aan wat ze gemeenschappelijk hebben. De aanleiding voor Milquets

Uit 'Femme de la Rue', Sofie Peeters

Uit ‘Femme de la Rue’, Sofie Peeters

wetsontwerp was de documentaire van de jonge studente Sofie Peeters over het intimiderende en beledigende gedrag van allochtone mannen tegenover vrouwen. Nu doelt Milquets ontwerp wel op elke vorm van seksisme. Anciaux’ voorstel wil veralgemeningen over de islam verbieden, en viseert dus niet-moslims.

Jogchum Vrielink en Rik Torfs fileerden de juridische absurditeit van Milquets wet al: veel te vaag en al te breed, werkt deze nieuwe wet willekeur in de hand en zet hij op ongeziene manier aan tot censuur. Continue Reading ›

Liberales Nieuwsbrief

‘De Machiavelli in Morsi’ (DS 27/11) werd opgenomen in de nieuwsbrief van Liberales van 30 november 2012.

In diezelfde nieuwsbrief staat ook een opiniestuk ‘Geen zelfcensuur, wel zelfontplooiing’ van filosofe Alicja Gescinska over de verkrachting van een jonge Brusselse student. Continue Reading ›

De moed van een jonge studente – Sofie Peeters

Sofie Peeters op straat in Brussel

Een studente bindt de kat de bel aan: leven in bepaalde wijken van Brussel (of andere steden) is als vrouw een vernederende ervaring. Dat is al veel langer het geval, maar nu staat het – eindelijk – op de politieke agenda.

Het is niet toevallig dat een studente dit naar buiten brengt. De sociale zijde van dit verhaal is onthullend. Continue Reading ›