“Jarenlang dacht ik dat een seculiere samenleving volstrekt los stond van één of andere godsdienst. Ik ben dan ook zonder geloof opgevoed. Mijn ouders kwamen uit een katholiek nest, maar besloten mij en mijn broer niet te laten dopen. ‘God is dood’, schreef Nietzsche al rond 1880, en wat mij betrof, klopte dat helemaal. Tot ik grondiger filosofie begon te lezen. Vlak voor Nietzsche schreef een andere filosoof, Ludwig Feuerbach over geloof en atheïsme. In ‘Das Wesen des Christentums’ poneerde hij een radicale en bijzonder originele stelling: het christendom is de godsdienst die het atheïsme in zich draagt, omdat het een bijzondere betekenis toekent aan het overlijden van Christus. Als God zijn Zoon opoffert om de mensheid te redden kan dit maar één ding betekenen: voor God is de liefde voor de mens belangrijker dan de liefde voor Hem. De ware christelijke boodschap gaat dus over de liefde van mensen voor elkaar, over de naastenliefde. Eeuwenlang hebben kerkelijke autoriteiten en theologen, aldus Feuerbach, de boodschap verkeerd geïnterpreteerd. Ze verkozen rationele twisten over de almacht en alwetendheid van God. Maar eindelijk komt de waarheid vooralsnog naar boven, dankzij een langzame ontvouwing van een dialectiek: een stelling wordt weersproken door een andere stelling, en zo ontwikkelt het denken zich verder. Feuerbach meende dat zijn filosofie de cirkel rond maakte. Continue Reading ›