‘Maak je een fout? geef het toe en laat het los. Zonder verwijten, zonder berouw’ – kleine levensles, voor Klara

Radio Klara verzamelt ‘kleine levenslessen‘; korte stukjes waarin mensen een kleine, werkbare levenswijsheid meegeven.

De mijne gaat over zelfverwijten en berouw na een fout. Eerlijk aan jezelf toegeven dat je even de mist inging, is veel beter dan excuses zoeken of anderen verwijten. Maar ook beter dan jezelf slecht te blijven voelen. Soms ben je gewoon niet wie je dacht dat je was. Geef het toe, en laat het los.

Dat is niet altijd even makkelijk… het lijkt mild excuses te bedenken. maar dat is het niet.

De korte levensles bevat geen verwijzing naar filosofen. Maar voor de liefhebbers: ik pas de principes van Spinoza’s Ethica toe.

Podcast ‘Kant, en klaar!’, Klara, 6 april 2021

In april is het de Maand van de Filosofie. Voor Klara nodigde Greet Van Thienen me uit voor een gesprek over één vraag van Immanuel Kant: Wat kan ik weten? Hoe moet ik handelen? Wat kan ik hopen? En wat is de mens?

En ik koos voor de ethische vraag: hoe moet ik handelen? De podcast van het gesprek is beschikbaar.

“Filosoof Tinneke Beeckman spreekt zich als public intellectual uit over de knelpunten van deze tijd. Zowel in haar columns als in haar boeken denkt ze na over wat vrijheid is, of hoe we als mens en burger onze verantwoordelijkheid kunnen opnemen.

Beeckman wordt geïnspireerd door filosofen Spinoza en Machiavelli. Ze bouwt verschillende bruggen tussen het denken van beide heren naar het leven van nu. Naar een tijd die al even onzeker is als de hunne. 

In deze aflevering denkt ze na over de Kant-vraag: Wat moet ik doen? Wat is goed handelen? Voor haar werkt de ethische praktijk van elke dag beter dan een of ander groot moreel principe waarop we ons kunnen richten. Haar antwoord is genuanceerd en helder, zoals we dat van haar kennen. Centraal staat het idee van verbondenheid met de anderen en met de natuur. 

Te Lezen: ‘Machiavelli’s lef, levensfilosofie voor de vrije mens’ van Tinneke Beeckman – uitgeverij Boom 2020.”

Greet Van Thienen publiceerde heel recent een filosofisch werk: ‘De stuntelende mens. Een klein onderzoek naar wat we zijn’ (Pelckmans, 2021), waarin een aantal vroegere ‘Kant’-interviews aan bod komen.

“De gedachtenlezer, in Espresso”, Klara, 15 september

‘Welke gedachten kunnen jou inspireren, troosten, verlichten of verstrooien? Espresso vraagt het elke dag aan een kunstenaar die zijn of haar gedachte met ons deelt.’

Ik las mijn gedachte op Klara, op dinsdag 15 september in Espresso.

In As you like it – romantische komedie, ‘naar het u bevalt’ – prijst Shakespeare de kansen die tegenslag biedt; een oudere hertog zegt:

‘Zoet zijn de vruchten van de tegenspoed, die, zoals de pad, afzichtelijk en vol gif, toch in het hoofd een kostbaar juweel draagt.’

Of in het Engels

“Sweet are the uses of adversity,
Which, like the toad, ugly and venomous,
Wears yet a precious jewel in his head

 

De idee is dat een ogenschijnlijke tegenslag een dieper geluk verbergt. Maar je moet wel met die tegenslag weten om te gaan: het personage is een oudere hertog, die onrechtvaardig behandeld is. Hij wordt verbannen door zijn broer, en moet tijdelijk in een bos leven. Hij gelooft dat zijn tegenslag hem ook mooie dingen zal opleveren, al zijn die eerst onzichtbaar. Zijn houding getuigt niet van naïef optimisme, maar van kracht: hij is vastbesloten de mensen die hem onrecht hebben aangedaan niet te imiteren, en ook niet in zelfbeklag of wanhoop te vervallen.

Hij gedraagt zich vanuit een eigen integriteit, gaat niet mee in de immorele regels van de omgeving. Blijft genereus, draagt zijn tegenslag met waardigheid, hij blijft geloven in een goede uitkomst. En dan gebeurt het ook. Niet als toeval dat hem overvalt, maar als het gevolg van zijn eigen gedrag.

Je kan toevallige gebeurtenissen niet controleren, maar je kan wel bepalen hoe jij er mee omgaat. En je leert jezelf – je eigen talenten, je eigen mogelijkheden – beter kennen door tegenslag.

In ‘De Liefhebber’, op Klara, 6 april 2019

Op 6 april was ik te gast bij de buitengewoon fijne Katelijne Boon voor het programma ‘De Liefhebber’ op Klara; twee uur lang spraken en luisterden we naar muziekstukken die belangrijk voor me zijn.

Als deelnemer krijg je vragen over je eerste herinnering aan muziek, wat je van wie leerde, welke muziek het begin was van een nieuw project…  Zo stel je dan een lijstje samen. Tijdens het gesprek besefte ik ook filosofie mijn kijk op muziek heeft veranderd (vooral Diderot, Schopenhauer en Sartre).

Deze aflevering van het programma kan je opnieuw beluisteren op de website van Klara.

Als stukje om iemand nieuw in de klassieke muziek te introduceren, koos ik voor de geweldige Russische pianist Emil Gilels, die Bach speelt.

“Tafelen met Chinese operazangers”, De Mening, DS 15 maart 2018

“Gisteravond werden de Klara’s uitgedeeld in Flagey, de Classical Music Awards voor klassieke muziek, jazz en wereldmuziek. De Klara’s zijn deOscars niet. De laureaat krijgt geen gouden ventje, maar een grote K mee. Een rode loper was er wel. Minister van Cultuur Sven Gatz (Open VLD) liep er rond, in gezelschap van Chantal Pattyn en vele anderen.


De prijs voor solist van het jaar ging naar Ilse Eerens. De sopraan uit Limburg reist de wereld rond. In haar dankwoord vermeldde ze haar ouders, die haar ‘nooit gepusht hadden’, maar alle kansen hadden gegeven om haar droom te verwezenlijken. Die ‘dank aan de ouders’ voor de kennismaking met muziek kwam geregeld terug. Even goed bij Thomas Vanderveken, die terecht de prijs ‘Iedereen Klassiek’ kreeg. Voor zijn huzarenstukje – Griegs pianoconcert leren spelen – werd hij bijgestaan door veel specialisten. Zijn inspirerende programma toonde hoe bezield, genereus en hardwerkend klassieke muzikanten zijn.

Terwijl ik in de zaal zat, bedacht ik dat ook ik geluk had. Mijn ouders speelden platen van Horowitz aan de piano in Moskou, Hirschhorn aan de viool voor Geminiani’s sonate, en Yo Yo Ma met Tsjaikovski’s Rococovariaties. Of met Jos Van Immerseels Mozart-concerten op pianoforte.

Met labels als burgerlijk, stijf of intellectualistisch heb ik klassieke muziek nooit geassocieerd. Eenvoudigweg omdat mijn ouders die houding nooit aannamen en omdat de muziek zelf zo’n etiket nooit oproept. Muziek was voor mij de toegang tot zovele werelden buiten mezelf, en tot zovele kamers in de eigen ziel, waarvoor woorden ontbraken. Nog altijd is klassieke muziek het vertrouwde, het intieme, waarnaar ik kan terugkeren om me thuis te voelen, waar ik me ook bevind.

Muziek was de perfecte combinatie van ontspanning en schoonheid. Ik herinner me een zwoele zomeravond in het eeuwenoude Herodes Atticus Theater in Athene. Pinchas Zukerman speelde Schubert, we zaten in onze frisse zomerkledij. Het is 25 jaar geleden, en ik weet het nog precies.

Mijn ouders leerden me ook jazz en wereldmuziek kennen. Ze hielden van koken. Op zondag verscheen geregeld een wereldschotel op tafel, aangekondigd door een klein Libanees, Portugees of Chinees vlaggetje. Mijn vader had een selectie wereldmuziek gemaakt en die werd steevast gedraaid. Fairouz, Amalia Rodrigues en Chinese operazangers schoven mee aan tafel.

Zo’n muziek leek me toen heel gewoon. Vandaag zitten klassieke muziek, jazz en wereldmuziek in de verdrukking. Het is niet bepaald een vooruitgang. Dat bedrijven naar winstmaximalisatie streven, brengt de culturele diversiteit in het gedrang. Zo krijgt de grootst gemene deler de meeste kansen, terwijl de originele, aparte stemmen verdwijnen. Zelfs de muzikale talenten uit Vlaanderen en België riskeren onopgemerkt te blijven. Juist daarom werden de Klara’s uitgereikt, feestelijk ingekleed tijdens het Klarafestival in Brussel, en begeleid door het muziekensemble Oxalys. Dank u, Klara.”

Bij Trio op Klara… zaterdag 4 maart 2017

unknown-1Vandaag was ik te gast bij Trio, het radioprogramma met Werner Trio op Klara, samen met Dirk Holemans.

We spraken over onzekere tijden, over onmacht en onvrijheid, en over de Verlichting. En over de postmoderne tijden, waarin post-truth, emoties en radicale veranderingen een enorme rol spelen.

De podcast valt te herbeluisteren.

 

Gesprekken over ‘Montaigne’ bij ‘Pompidou’, op Radio Klara

UnknownOp woensdag 6 januari en donderdag 7 januari sprak Chantal Pattyn in Pompidou op Klara tweemaal over de Franse filosoof Montaigne. De boeiende gesprekken kan je herbeluisteren op podcast.

“De Franse filosoof Michel de Montaigne leefde in een woelige tijd vol politieke conflicten en worstelde met melancholie. Hij liet een kleine 1500 bladzijden essays na. Wat kan deze 16de-eeuwer ons vandaag leren? Pompidou grasduint twee dagen lang in zijn omvangrijke werk. Op woensdag 6 januari was dat met Alexander Roose, Vincent Caudron en Stijn Vanheule. En op donderdag opnieuw met Alexander en Vincent, en met historica Violet Soen.”

Vanaf 19 januari speelt Koen De Sutter de monoloog ‘Montaigne’, eerst in de Bourla te Antwerpen, later in andere steden, ook in Nederland. De lijst met alle data en links naar de voorstellingen vind je in deze blogpost. Een aanrader!

 

Bij ‘Pompidou’ op Klara, op 14 oktober 2015

UnknownOp woensdag 14 oktober had ik met Chantal Pattyn een fijn gesprek tijdens Pompidou op Klara over mijn nieuwe boek ‘Macht en Onmacht. Een verkenning van de hedendaagse aanslag op de Verlichting’ . Ook het overlijden van fotografe Hilla Becher komt aan bod (met architect Paul Robbrecht), en Jos Van Den Bergh spreekt over de opening van de Belfius Art Gallery.

In verband met het boek hadden we het vooral over het Heidegger-deel. Dit is de link naar de uitzending (let op de datum).

https://itunes.apple.com/be/podcast/pompidou/id858612298?i=354836283&l=nl&mt=2

‘Klara Serveert’, met Pat Donnez en Yves Desmet.

B53L_zdCAAASm-T

vlnr: Pat Donnez, Yves Desmet en Peter Scholliers.

Gisteren schoof ik mee aan tafel met Pat Donnez, Yves Desmet en Peter Scholliers (culinair historicus), in de Klara-studio ‘Toots’.

We hadden het over lekker eten, Spinoza, Ayn Rand, toenemende ongelijkheid. En over werken in de academische wereld…. De ‘tafelcauserie’ valt op Klara opnieuw te beluisteren.

Tussendoor speelde muziekgezelschap ‘Bel Ayre’ barokmuziek, live in de studio.